Bireyleri, kategorilere ayırmak ve farklılaştırmak için kullanılan ölçütlerden en önemlisi cinsiyet olmuştur. Cinsiyet (sex) kavramı, kadın ya da erkek olmanın biyolojik yönünü ifade etmekte iken, toplumsal cinsiyet (gender) terimi, toplumun ve kültürün yüklediği anlamlara ve beklentilere atıfta bulunmaktadır. Toplumsal hayatta kadınlara pasif, edilgen roller uygun görülürken; erkeklere aktif, etken roller atfedilmektedir. Aile, medya, arkadaş grubu ve eğitim gibi toplumsallaşma ajanları ise toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin kodların aktarılmasında etkin bir rol almaktadır. Bu araştırma ile her geçen gün artan toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ayrımcılığını önleme yönünde politikalara öncü olmak için verilen eğitimlerin, toplumsal cinsiyet algısına ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlar üzerindeki etkinliğinin sınanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Millî Savunma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında yapılan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi, İşbirliği ve Eşgüdümün Artırılmasına Dair Protokol” kapsamında verilen “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Eğitici Eğitimi ”ne katılan 23 katılımcı araştırma grubuna dâhil edilerek deneysel bir çalışma yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında Toplumsal Cinsiyet Algısı (TCA) ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum (TCRT) ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda ilk olarak çalışma grubuna verilen eğitimin katılımcıların toplumsal cinsiyet algılarında ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların ortalamalarında anlamlı derecede yükseltmiştir. İkinci olarak, çalışma grubuna verilen eğitim, erkeklerin ortalamalarını çok daha fazla arttırmış ve eğitim sonucunda kadın ve erkeklerin ortalamaları birbirine son derece yaklaşmıştır. Bunun yanı sıra verilen eğitim evli bireylerin son test ortalamalarını çok daha fazla arttırdığı görülmüştür. Son olarak verilen eğitim sonrasında hem kadınların hem de erkeklerin ortalamaları yükselmiştir.
1. Akyüz, B. (2011). 1965-1970 dönemi Türk sinemasnda toplumsal cinsiyet, bedensellik ve dans temsilleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
2. Pınar G., Taşkın L. & Eroğlu K. (2008). Başkent üniversitesi öğretim elemanı yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları, Sağlık Bilimleri Hemşirelik Dergisi, s.47-57.
3. Gümüşoğlu, F. (2014). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4). 39-54
4. Deaux, K. (1987). Psychological constructions of masculinity andfemininity. Masculinity/femininity: Basic perspectives,
5. Kadılar, E. (2011). Üç kuşak kadının cinsiyet rolleri: Ankara örneği. Yüksek Lisans Tepi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
6. Zeyneloğlu, S., & Terzioğlu, F. (2011). Toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(40), 409-420.
7. Parsons, T. (1951). The social system. London: Routledge & Kean Paul Ltd.
8. Şenol, D. & Erdem, S. (2016). Erkekliğin inşasında aktörlerin ve kurumlarin rolü -Kırıkkale ili örneği. SBArD Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 28(2), 187-205
9. Seçgin, F., & Tural, A. (2011). Sınıf öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. e-Journal of New World Sciences Academy, Education Sciences, 1C0452, 6, (4), 2446-2458
10. Mead, M. (1928). Coming of age in Samoa. New York: Dell.
11. Durmuş, E. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
12. Lindsey, L. L. (1990). Gender Roler O Socıologıcal Perspective. United States If America: Prentice Hall International Limited.
13. Zeybekoğlu, Ö. (2010). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Türk toplumunun erkeklik algısı. Ethos: Journal of the Society for Psychological Anthropology 3:1
14. Zengin-Arslan, B. (2002). Women in engineering education in Turkey: Understanding the gendered distribution. International Journal of Engineering Education, 18(4), 400-408.
15. Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlilik güvenirlik çalışması. Journal of Society & Social Work, 24(2), 9-22.
16. Connel, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
17. Cherry, A. L. (2005). Examiningghbal social welfare ıssues. Belmont.ThomsonBrooks/Cole
18. Akın, A., & Demirel, S. (2003). Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkisi [Concept of gender and its effects on health]. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Halk Sağlığı Özel Eki, 25(4), 73-82.
19. Akfırat, F. Ö. (2017). Okulöncesi eğitimde çocuğu olan kadınların “kadın” imgelerinin sanat terapi ve yaratıcı drama teknikleri ile incelenmesi. (Investigation of the Images of “Woman” of Women Who Have Children in Preschool Education with Art Therapy and Drama). Elementary Education Online, 16(1), 274-298.
20. Ergöl Ş., Koç G., Eroğlu, K. & Taşkın, L. (2012). Türkiye’de kadın araştırma görevlilerinin ev ve iş yaşamlarında karşılaştıkları güçlükler, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 43-49.
21. Bhasin, K. (1997). Gender workshops with men: experiences and reflections. Gender and Development, 5(2), 5561.
22. Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L., & Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.
Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Görüşleri
23. Esen, Y. (2013). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde toplumsal cinsiyet duyarlılığını geliştirme amaçlı bir çalışma. Eğitim ve Bilim, 38(169). 280-296
24. Allana , A.; Asad N. & Sherali, Y. (2010). Gender in academic settings: role of teachers. International Journal of Innovation, Management and Technology, 1(4), 343-348. [Online]: http://www.ijimt.org/papers/63- C053.pdf
25. Asan, H. T. (2010). Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması. Fe Journal: Feminist Critique/Fe Dergi: Feminist Elestiri, 2(2) 65-74
Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik ve Öğretmenlerin Cinsiyetçilik Algılarının Saptanması
26. Babbie, E. (2006). The practice of social research. 11th ed. Belmont, CA: Wadsworth. http:/ /www.ebabbie.net/resource/resource.html
27. Parashar, S., Dhar, S., & Dhar, U. (2004). Perceptions of values: a study of future. Journal of Human Values, 10(2), 143-152.
28. Yılmaz, E. (2005). Akademik hayatta kadınların statüsü, istihdamı ve sorunları (ODTÜ-SDÜ karşılaştırması), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Isparta
29. Vefikuluçay D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K. & Taşkın, L. (2007). Kafkas üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, s.26-30.
30. Lips, H. M. (2001). Sex & Gender: An introduction . Mayfield Publishing Co.
31. Dökmen, Y. Z. (2004). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar. Ankara: Sistem Yayıncılık.
32. Giddens, A. B. (2000). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyetçilik. İçinde: Sosyoloji.. Ankara: Ayraç Kitabevi.
33. Poyraz, B. (2013). Akademi kadınların cenneti mi?: Ankara üniversitesi örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 1-18.
Akademi Kadınların Cenneti Mi?: Ankara Üniversitesi Örneği
34. Dikmen, N. & Maden, D. (2012). Kadın akademisyenlerin görünmeyen emeği üzerine bir araştırma: Ordu üniversitesi örneği, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 235-250.
35. Gümüşoğlu, F. (2005). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet, (2. Baskı). İstanbul: Çağdaş Eğitim Vakfı.
36. Görgün-Baran, A. (2010). Gender Roles and Power” içinde Sociological Writings 2: A Dedication to Prof. Dr. Orhan Türkdoğan (Ed. N. G. Ergan, E. Burcu, B. Şahin), Hacettepe University Publication.
37. Stoller, R. J. (1968). Sex and gender, the development of masculanity andfamily. London: H. Karnac Books.
38. Torgrimson, B. N., & Minson, C. T. (2005). Sex and gender: what is the difference?. Journal of Applied Physiology, 99(3), 785-787.
39. Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
40. Burger, J. (2006). Kişilik. (E. Sarıoğlu, Çev.) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
41. Scott, W. J. (2007). Toplumsal cinsiyet: Faydalı bir tarihsel analiz. (A. T. Kılıç, Çev.) İstanbul: Agora Yayınları.
42. Rocher, G. (1975). Talcott Parsons and American Sociology. New York: Barnes & Noble Pubishers.
43. Çelebi, N. (1997). Turizm sektöründeki küçük işyeri örgütlerinde kadın girişimciler. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları.
44. Neuman, W. L. (2008). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar (2. cilt). 2. bs. (Çev. Sedef Özge(. İstanbul: Yayınodası, (ISBN 978994171076)
45. Sayılan, F. (2008). Gender and education in Turkey” In Education in Turkey. (Ed. M. A. Amd, Akkkoyunlu Wigley ve Wigley,S.). Waxman Munher-New York-Berlin: 247-270
46. Altinay, A. (2004). The myth of the military-nation: Militarism, gender, and education in Turkey. Springer.
47. Kumaş H. & Fidan, F. (2005). Akademisyen ve tekstil işçileri karşılaştırması örneğinde çalışan kadınların çalışma olgusuna bakışları, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 507-532.
48. Tan, M. (2005). Yeni (!) ilköğretim programları ve toplumsal cinsiyet. Eğitim Bilim Toplum, 3(11), 68-77.
49. Gönen, E., Hablemitoğlu, Ş., & Özmete, E. (2004). Akademisyen kadınlar, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
50. Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da hemşirelik öğrenimi gören üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
51. Oruç, N. (2013), Gender and Education in Turkey. içinde EDucation and GEnder:Gender-specific education in different countries. Historical aspects - current trends Eds. O.Holz & F.Shelton (ss. 100-105). Waxmann, ISBN: 978-3-8309-2868-3
52. Sankır, H. (2010). Toplumsal cinsiyet rollerinin anlamlandırılış biçiminin ‘kadın sanatçı kimliği’nin oluşum sürecine etkileri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi. www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/hasan_sankir_1_1010.pdf
53. Arıcı, F. (2011). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılar ve psikolojik iyi oluş. Yayımlanmamış Yüksek lisans Teyi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
54. Gümüşoğlu-Helvacıoğlu, F. (1996). Ders kitaplarında cinsiyetçilik, (1. Baskı) İstanbul: Kaynak Yayınları.
55. Şenol, D., Erdem, S., Uzun, Z. & Erdem, E. (2016). Toplumsal cinsiyetin bir aktarım aracı olarak çizgi filmler: Sindirella ve Pamuk Prenses örneği, (Cartoons as a transmitting tool of Gender: Cinderella and Snow White cases). KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(2), 62-87. DOI: 1021798/kadem2017225030
56. Sebnem, C. (2017). An Example for the construction of masculinity in Turkey: The woman has no name. European Scientific Journal, ESJ, 13(2), 62-76 URL:http:/ /dx.doi.org/10.19044/esi.2016.v13n2p62
Burayı görüntülemek için üye olarak sisteme giriş yapmanız gerekmektedir.
